canlı hayvan fiyatları ve türk tarihi
evet arkadaslar bugün canlı hayvan fiyatları diyorki Bu rakamlar bize, Türkiye’deki kentleşme olayının ardındayalanitnı^^ kırsal alanlardan, kentlere yapılan göç olduğunu göstermektedir. Kemini^ gal” nüfus artışı, kentleşme sürecini etkileyecek ölçüde önemli bit oç 4,^ “Doğal” nüfus artışı, ancak köylerdeki nüfus patlaması yoluyla,kemlett açmaktadır. Yüksek nüfus artış hızı böylece "itici ögeler’in Ikırsalalanlım,^ sizliklerinin) ardında yatan nedenlerden birini oluşturmaktadır.Kente göç edenlerin içinde 15-24 yaş grubu egemendir. Ayrıca,beVltntu^ bi, erkekler, kadınlardan daha çok göç etme eğilimine sahiptir i\entr,\')> Fakat, girişkenlik kimde olursa olsun, sonunda, göç etme eyleminm ait gerçekleştirildiğinde hiç kuşku yoktur.
KENTLEŞMENİN ARDINDA YATAN TEMEL NEDENLER:
TARIMDAKİ DEĞİŞME
Tarım kesiminin bugünkü durumu ve bu kesimde ortaya çıkmış d likler, itici öğelerin ardında yatan temel nedenlerdir. Birinci olarakttü İlklerin düşük ekonomik verimliliği, kırsal alanlardan dışarı doğru ^ karan gerçeklerden biridir. Tarımdaki gelirin düşüklüğü vc toçrı| köylüleri, köylerim bırakmaya zorlamaktadır. Tarımsalı ic M kadan, işlenebilir toprakların ancak yüzde A8’i üzerinde fvıdan, işktmelerin yüzde 12’si toprağın yüzde 50’den çoğu (Vtlî) - (3)’te gösterilen bu eşitsiz dağılıma ek (Ateşliden sonra geride kalanlar arasında çok) doğru olan göçün temd
Her ne kadar, Türkiye’deki kentleşme surecinin ardındaki temel Ofeler kOyie-^»tkiKuk kasabaların elverış.sız yaşam koşullan yani, “itici Ogelcr“ olarak goru-da, kentlerin çekiciliği de, goç konusunda önemli btr işleve sah^ıtır Hjç MkiMU, kentsel yaşam koşullan, özellikle büyUk kentlerde, gun geçtikçe kotu-(ŞMktedır Bu gerçeğe karşın, hanchalkı geliri, kentlerde, kırsal alanların 4 katı julınndadır (Bulutay, Timur, Ersel. 1971:69). Kentlerdeki ış olanakları, ışgucu goşhınnın çok altında gelişmekle birlikte, yine de sanayideki yüksek ücretler, çe-boU. konusunda önemli bir yere sahiptir. Sanayi kesimmde birey başına gelir, kesiminde birey başına gelınn 4 5 katına ulaşmaktadır (Keleş, 1973:38). Ayıta kendenn “yeni ış olanakları” bakımından daima çekici olduğu hiçbir zaman •Bulmamalıdır. Omegın, Çelebi, Aydın’daki kuçuk sanayicilerin yüzde 55’ının •gukgdoğumlu olduğunu saptamıştır (Çelebi, 1983:132).
Derlet Istaüstık Enstıtusu’nun rakamlarına göre, kentlerde çalışan bir kişinin aobmı kazana, kırlarda çalışan bir kişinin ortalama kazancının iki katından da-hkrladır (D.I.E., 1997:628).
Dolarısıyla, bmnci olarak, kentlerdeki ış olanaklannın ve yUksek ücretlerin çe-huiifdenn başında geldiğini söyleyebiliriz.
bu olarak, toplumun kultUrel değerleri de. kente olan büyük göç dalgasını ıdaurmektedır. “İstanbul'un taşı toprağı altındır", ya da “buyuk kentlerde kera-■ dtkeramet de boldur” gibi halk deyişleri, Türkiye’de büyük kentlenn çekıcdı-^betrleyen sözlerdir. Halkın büyük kent yaşamına karşı duydügu imrenmenin Mk, büyük bir olasılıkla, İmparatorluk döneminde Istanbül halkının sahip bgı ODcmli ayrıcalıklar (omegın, Istanbül halkı askerlik yapmazdı) yatar.
Cıkn ogelenn uçuncUsu olarak, büyük kentlerin eğitim ve sağlık konülannda-I Maldan belirtilebilir. Her ne kadar, gerek eğitim gerekse sağlık alanındadu aMb, henüz yeterli düzeye erişememişse de, yine de kentsel hızmetlena kali-(Rkmt alanlarla karşılaştırılamayacak ölçüde ilendir.
İl vvfan, nicelik bakımından yetersiz de kalsa, malıyetlen kimi zaman enşa-amcek boyutlara da çıksa, yine de eğitim ve sağlık olanaklan bakııtundan abm har “cazibe merkezi” olduğu
Kemleşme, çeşitli illerde de değişik biçimler göstermektedir. Büyük kentler, gndhlde küçük kentlerden daha yüksek bir oranla gelişmektedir. 1990 sayımına ^kentli nüfüsün yüzde 98’i, lOO.OOO’den, yüzde 42’si 1.000.000’dan kalabalık kaderde Yaşamaktadır. Büna karşılık, kimi orta büyüklükteki kentler. Özel nite-üttınden dolayı büyük kentlerden de hızlı büyümektedir Örneğin, Bürsa, Gazı-^gibı merkezler, hızlı sanayileşmelerinden dolayı geniş Ölçüde nüfus çekmek-idr Bntakım büyük kentler de çok büyük oldükları için, büyüme hızı oranı ba-mndaıı ötekilerin gerisinde kalmaktadır.
Caelfe (VIII)-(8) nüfusu l(X).0(X)’in üzerinde olan kentlerin 1940 ile 1990 yıl-
■ırasıodakı gelişme durumunu göstermektedir. 1980’li yıllardan sonra Türkı-tdr merdana gelen büyük değişmeler, özellikle tanmdan sanayiye önemli olçu-tkiakuniması, tunzmın patlaması ve PKK terörü, büyük kentlerin nufuslann-asdefışnıe ve gelişmeler tarafından rahatlıkla görülebilmektedir.
Cadfe’dekı büyük kentler arasında yer almayan, ama nüfusları 1990 sayımına 0K l.im.000’u geçen dört kentimiz daha vardır Antalya, Hatay, Manisa ve jifdiık listede yer alan. Adana, Ankara, Bursa, Diyarbakır, Gaziantep, İçel, Is-■MIzoib', Konya, Samsun ve Şanlıurfa’ya ek olarak, nüfusu I.OOO.OOO'u aşan Mİnırasuida yer almışlar ve bu kentlerin sayısını 15'e çıkartmışlardır
W5le 1990 arası gözlemlenen bir başka olgu, bazı kentlerin genel olarak nu-
■RUnBekte oluşudur. Büyük kentler çız.elgemızde de görülen Erzurum, Sivas '(aikale bu kentler arasmdadadır. Yalnız burada dikkatten kaçmaması gere
■asloa, nüfusu küçülen bü kentlerde bile, Kırıkkale dışındaki ıkı kentimizde, ■Hfedınnın artmakta oluşüdur
«••I kentimize ek olarak nüfusu azalan illerimiz şunlardır Amasya, Artvin, »oa. (jireson, Gümüşhane, Kars, Kastamonu, Kırşehir, Rize, Sinop, Tunceli «**«an Höylece ıkı sayım arasında 15
ortalamasının üzerindedir (Devlet İstatistik Enstitüsü, 1973a:73-74) Or ylMM takam, bütün ıllenn nitelikleri birlikte düşünülerek hesaplandığından, bu Bsay butun gen kalan likrın toplumsal ve ekonomik hizmet ve olanaklarının «dkİMi seku ıl'e eşit olması demektir Bir başka deyişle, Türkiye’deki hizmet ve «Muklann hemen hemen yansı, bu sekiz ıl’de toplanmıştır kr başka çalışma, çok sayıda oge kullanılarak, Devlek Planlama Teşkilatı tara-•ki rapdmıştır Yirmi ıkı değişken ile karmaşık bir “gelişme göstergesi* hesap-■BBItB Devlet Planlama'nın hesaplanna göre, Türkiye ortalamasının üzerinde ifkaso ıhn gelişme hızlan nufus artışı olarak da Türkiye ortalamasının çok us-«Mr İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Kocaeli, Zonguldak, Eskişehir, Aydın, Şd,İBisa olarak sıralanan bu illenn içinde en hızlı gelişen Kocaeli, en yavaş gelı-M K .Avdm'dır (Yalnız burada dikkat edilmesi gereken nokta, değişik öğeler (Anıklı^ zaman, iller arasındaki sıralamanın da değişebileceğidir.)
Met İstatistik Enstıtusu’nUn hesaplanna göre en az gelişmiş il Adıyaman'dır iı■ıın en gelişmiş d olarak gözüken İstanbul’dan on beş kat daha gendir. Ote miaDrvlet Planlama Teşkilatı’nın hesaplanna göre en az gelişmiş olan ıl Bin-■fkv İstanbul, vtne en gelişmiş ıl olarak ortaya çıkmıştır ve Bingöl'den on kat ■ pnâkmektedır.
Gotk kamu, gerekse özel kesim yattnmlan, bu gelişmiş on ilde yoğunlaşmakta Ra ılerdeb kamu vaunmlan, butun Türkiye’deki kamu yatınmlannm beşlim dolırlanndadır. Aynı eğilim özel kesim yatınmlan bakımından daha da mşBdvak gorulur ÇunkU, özel kesim, işletme yeri için uygun koşullar aradı-kornet ve olanakların daha çok bulunduğu yerlerde daha yofun vatınm-
ÛMta. 1990lı vıllara giderken, Türkiye’nin Kaba Yurtiçi Urunü’nun vakla-aomm, UlMibul yüzde 22.02, İzmir yüzde 8.06, Ankara yüzde 7 28, Kocaeli «İt4i2, Bana yüzde 3.56 ve Adana yüzde 3.21 (toplam yüzde 48.85) olarak, •İiolaştwdtt|unu saptamıştır
İmM, ram yurtiçi urunun vuzde 22’n dolayında bir pay alarak, gelışmışbk-sonra gelen İzmir'i neredeyse liçc katlamaktadır (OzMiın,
BUMi
tep kaba Ulusal Urun'e en duşuk katkıda bulunan beş ıl ue, A^n (yüzde <ü.Mi (yüzde 0.16), Bingöl (yüzde 0.13), Tunceli (vuzde 0.12), ve Hakkari teMı olarak sıralanmaktadır.
!«0ıaıw çalışmasma göre, kışı başuu düşen en vuksek Kaba Yurtiçi Urun *ıİMk kateyla. ıfier en rengındnı aşa(ı doğru, Kocaeli 100, İstanbul 5*4 M, teKi7. Tekırda| 43 98. Bursa 43 25, Kırkkrelı 42.82, Bilecik 42.22. İçel 40 25 ^«■imnMkudırlOsdtikn. I9«8 ,V>4).
fİN, Isuaktd nasd toplanı olarak Mekı ıHetie karşdaştırılamavacak.canlı hayvan fiyatları sundu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder